Dầu thô giá rẻ từ Nga đang ầm ầm chảy về quốc gia châu Á này

Dữ liệu mới công bố cho thấy, tỷ lệ dầu mỏ nhập khẩu từ OPEC vào Ấn Độ đã rơi xuống mức thấp kỷ lục trong năm tài khóa 2024-2025, khi các nhà máy lọc dầu nước này tiếp tục đẩy mạnh mua dầu giá rẻ từ Nga - nhà cung cấp dầu lớn nhất cho Ấn Độ năm thứ ba liên tiếp.

Dầu Nga ngày càng chiếm ưu thế trong nhập khẩu dầu của Ấn Độ

Trong bối cảnh các nước phương Tây áp đặt trừng phạt đối với Nga do cuộc xung đột tại Ukraine, Moskva đã bán dầu với mức giá chiết khấu để thu hút người mua mới. Ấn Độ – quốc gia nhập khẩu và tiêu thụ dầu lớn thứ ba thế giới – đã nhanh chóng tận dụng cơ hội này.

Trong năm tài khóa kết thúc vào tháng 3/2025, Ấn Độ nhập khẩu trung bình 4,88 triệu thùng dầu mỗi ngày, tăng 5% so với năm trước. Riêng lượng dầu từ Nga đã tăng 7,3%, đạt mức trung bình 1,76 triệu thùng/ngày, chiếm tới 36% tổng nhập khẩu dầu của nước này.

Nga đã duy trì vị trí là nhà cung cấp dầu lớn nhất cho Ấn Độ trong ba năm liên tiếp. Dầu giá rẻ từ Nga đã làm thay đổi cục diện thị trường, khiến Ấn Độ giảm phụ thuộc vào các nhà cung cấp truyền thống thuộc khối OPEC, đặc biệt là các nước Trung Đông.

Theo dữ liệu từ các nguồn thương mại và công nghiệp, tỷ lệ dầu nhập từ các nước OPEC – Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ – trong tổng kim ngạch nhập khẩu dầu của Ấn Độ đã giảm xuống còn 48,5%, mức thấp nhất từ trước đến nay. Trong khi đó, tỷ lệ dầu Nga lại tiếp tục nhích lên.

Nga dù là đồng minh của OPEC, nhưng sự tăng trưởng mạnh mẽ trong xuất khẩu dầu sang Ấn Độ đã trực tiếp làm suy giảm thị phần của các nhà cung cấp OPEC, đặc biệt là những quốc gia Trung Đông như Iraq và Saudi Arabia.

Sự thay đổi này phản ánh xu hướng mới trong thương mại năng lượng toàn cầu: các quốc gia tiêu thụ lớn như Ấn Độ ngày càng chủ động đa dạng hóa nguồn cung, tìm đến các thị trường ngoài truyền thống nếu có giá rẻ hơn, bất chấp khoảng cách địa lý hay yếu tố địa chính trị.

Advertisement

Nga chiếm ưu thế, OPEC mất dần thị phần tại thị trường Ấn Độ

Xu hướng nhập khẩu dầu của Ấn Độ hiện nay ra sao?

Dữ liệu cho thấy nhập khẩu dầu từ Saudi Arabia trong năm tài khóa 2024–2025 đã giảm xuống mức thấp nhất trong 14 năm, còn từ Iraq thì ở mức thấp nhất trong 4 năm. Nguyên nhân chủ yếu là giá bán chính thức của Saudi Aramco – tập đoàn dầu khí nhà nước của Saudi Arabia – trong phần lớn năm qua ở mức cao, khiến các nhà máy lọc dầu Ấn Độ hạn chế mua vào.

Giá cả đắt đỏ từ những nhà cung cấp truyền thống đã buộc Ấn Độ tìm đến những lựa chọn khác với mức giá cạnh tranh hơn, đặc biệt là từ Nga. Việc này kéo theo sự sụt giảm đáng kể về tỷ trọng dầu Trung Đông trong tổng nhập khẩu dầu thô của quốc gia Nam Á này.

Sự thay đổi chiến lược của các nhà máy lọc dầu Ấn Độ không chỉ dựa vào giá cả mà còn xét đến khả năng cung ứng ổn định và điều kiện thanh toán thuận lợi hơn từ phía Nga.

Chỉ riêng trong tháng 3/2025, lượng dầu nhập khẩu từ Nga đã tăng 11% so với tháng 2, đạt 1,7 triệu thùng/ngày – mức cao nhất trong vòng 5 tháng. Tổng lượng dầu nhập khẩu của Ấn Độ trong tháng này đạt 5,3 triệu thùng/ngày, tăng 1,3% so với tháng trước.

Điều đáng chú ý là Mỹ đã vươn lên trở thành nhà cung cấp dầu lớn thứ tư cho Ấn Độ trong tháng 3, cho thấy nước này đang tiếp tục mở rộng danh sách các đối tác thương mại năng lượng ngoài phạm vi OPEC và Trung Đông.

Xu hướng rõ ràng là Ấn Độ đang tích cực điều chỉnh chiến lược nhập khẩu dầu để đảm bảo lợi ích kinh tế, an ninh năng lượng và giảm phụ thuộc vào các khu vực cụ thể.

Việc Ấn Độ – một trong những khách hàng lớn nhất của OPEC – giảm dần nhập khẩu từ các nước thành viên tổ chức này đã làm thay đổi cán cân cung cầu toàn cầu. Nga, dù không thuộc OPEC, đã tận dụng triệt để cơ hội do các lệnh trừng phạt tạo ra để thâm nhập sâu hơn vào các thị trường lớn.

Sự dịch chuyển này cũng tạo ra áp lực cho các nước OPEC trong việc điều chỉnh chính sách giá và duy trì vị thế cạnh tranh. Đồng thời, nó báo hiệu rằng những biến động địa chính trị có thể dẫn đến tái định hình các luồng thương mại năng lượng toàn cầu trong những năm tới.

Việc các nước như Ấn Độ chủ động tìm kiếm nguồn cung rẻ và ổn định hơn có thể dẫn tới một thị trường dầu mỏ linh hoạt hơn, nơi vai trò truyền thống của các nhà cung cấp lớn sẽ tiếp tục bị thử thách.