Hướng mới điều trị vô sinh nhờ 'hormone tình yêu'

Oxytocin, một loại hormone liên quan đến hành vi gắn kết nam nữ, cũng có thể giúp chuột điều chỉnh trong thai kỳ. Một ngày nào đó, hướng nghiên cứu này có thể cải thiện hiểu biết của chúng ta về khả năng sinh sản của con người.

Advertisement

Oxytocin là một chất truyền tin hóa học có tác dụng lên não và khắp cơ thể, nơi nó hoạt động như một loại hormone. (Ảnh: Kateryna Kon, thư viện ảnh khoa học)

Một nghiên cứu trên động vật trong phòng thí nghiệm cho thấy oxytocin, "hormone âu yếm" được biết đến với vai trò tạo nên sự gắn kết, cũng có thể đóng vai trò trong việc tạm dừng quá trình mang thai sớm.

Nghiên cứu mới trên chuột cho thấy hormone này có thể đưa phôi thai ở giai đoạn phát triển sớm nhất vào trạng thái ngủ đông. Một khi được kích hoạt, quá trình này có thể cho phép một con chuột mẹ trì hoãn việc mang thai vào thời điểm nguồn lực khan hiếm, chẳng hạn như khi nó vẫn đang nuôi một lứa chuột con mới sinh.

"Thực tế là oxytocin có ảnh hưởng lớn là một điều khá bất ngờ", đồng tác giả nghiên cứu Moses Chao, nhà khoa học thần kinh tại Trường Y Grossman thuộc Đại học New York,Mỹ, chia sẻ.

Nhìn chung, trạng thái ngủ đông là một điều bí ẩn. Hiện tượng này xảy ra tự nhiên ở các loài thú có túi, chẳng hạn như kangaroo và chồn túi, và ở ít nhất 130 loài động vật có vú, bao gồm cả chuột và dơi.

Có tồn tại trạng thái ngủ đông ở người?

Trạng thái ngủ đông có thể xảy ra ở người. Đây là một hiện tượng khó theo dõi ở hầu hết các lần mang thai của con người, nhưng một vài báo cáo rải rác từ các phòng khám thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) cho thấy rằng, trong một số trường hợp hiếm hoi, phôi được chuyển vào tử cung có thể nằm trong tử cung trong nhiều tuần trước khi thực sự cấy ghép vào cơ quan này. Trong một trường hợp được báo cáo vào năm 1996, phải mất năm tuần sau khi chuyển phôi thì thai kỳ mới bắt đầu.

Nhà nghiên cứu Chao cho biết, người ta không rõ trạng thái ngủ đông có thể kéo dài bao lâu và cũng không biết nhiều về cách phôi thai bước vào trạng thái ngừng hoạt động này.

Tác giả đầu tiên của nghiên cứu, Jessica Minder, Trường Y Grossman thuộc Đại học New York, Mỹ, quan tâm đến vai trò của oxytocin trong thời kỳ mãn kinh vì loại hormone này cũng được biết là có liên quan đến sự phát triển phôi thai và nuôi con bằng sữa mẹ ở động vật có vú, bao gồm cả con người.

Minder và các đồng nghiệp bắt đầu công trình bằng cách đưa chuột đực vào chuồng của chuột cái vừa mới sinh, cho phép loài gặm nhấm này giao phối trong khi chuột cái vẫn đang cho con bú lứa đầu tiên. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng, thời gian mang thai kéo dài hơn khoảng một tuần ở những con chuột cái vẫn đang cho con bú so với những con chuột không cho con bú.

Họ cho rằng điều này có thể phản ánh một "khoảng dừng" trước khi thụ thai. Vì thai kỳ của chuột thường chỉ kéo dài từ 19 đến 21 ngày, nên khoảng dừng này phản ánh sự chậm trễ đáng kể trong quá trình này. Sau đó, nhóm nghiên cứu bắt đầu tìm hiểu xem sự tạm dừng này có thể xảy ra như thế nào.

Trong một nhóm chuột mới mang thai, nhóm nghiên cứu đã sử dụng một kỹ thuật gọi là quang di truyền, sử dụng ánh sáng để bật các tế bào thần kinh cụ thể, để khiến não của chuột mẹ giải phóng oxytocin. Các nhà nghiên cứu đã định thời gian kích thích này để mô phỏng các xung oxytocin được thấy trong khi cho con bú.

Sau năm ngày điều trị, họ đã cắt bỏ tử cung của chuột để đánh giá sự phát triển của phôi. Năm trong số sáu con chuột mẹ có phôi đã trải qua thời kỳ ngủ đông.

Trong khi đó, ở nhóm so sánh, những con chuột mang thai không được kích thích bằng oxytocin không biểu hiện bất kỳ dấu hiệu nào của thời kỳ mãn kinh.

Trong một thí nghiệm khác, nhóm nghiên cứu đã xử lý phôi chuột giai đoạn đầu bằng oxytocin trong thí nghiệm và điều này cũng gây ra những thay đổi tế bào phù hợp với thời kỳ ngủ đông.

Các bằng chứng cho thấy oxytocin khiến các tế bào phôi làm chậm quá trình dịch mã gien thành protein, các nhà nghiên cứu đã báo cáo kết quả nghiên cứu này trên tạp chí Science Advances.

Chao cho biết nghiên cứu này là một khám phá ban đầu về quá trình trao đổi chất của phôi thai sớm. Việc hiểu rõ hơn về các cơ chế này có thể tiết lộ lý do tại sao sảy thai sớm xảy ra ở người và có thể dẫn đến các phương pháp điều trị vô sinh mới.